مفهوم بازار گاوی و خرسی در بورس

اگر مدتی است که در بازار بورس فعالیت می‌کنید حتما با روند صعودی و نزولی آن آشنا هستید. اصطلاحاً این دو جهت مخالف در بازار بورس را بازار گاوی (Bullish) و خرسی (Bearish) می‌نامند که از شرایطی خاص و همچنین جنگ میان گاو و خرس الهام گرفته شده است. در این مقاله با دو بازار بولیش و بیریش و ویژگی‌هایشان به طور کامل آشنا می‌شوید.

بازار گاوی (بولیش) چیست؟

در واقع مفهوم بازار گاوی یا بولیش (Bull market) اشاره به روند صعودی بازار دارد. این مفهوم نشات گرفته از بالا بودن شاخ‌های گاو، در زمان مبارزه با خرس است. (جنگ میان گاو و خرس، از جمله تفریحات مردم مکزیک به شمار می‌آمده است)

در کل بازار صعودی به این معناست که تقاضا برای خرید افزایش یافته و به دنبال آن قیمت نیز افزایش می‌یابد. معمولا، این روند صعودی زمانی اتفاق می‌افتد که وضعیت سیاسی و اقتصادی کشور مناسب باشد. می‌توان گفت زمانی که وضعیت اقتصادی مناسب باشد، شرکت‌های سهامی عام با توجه به میزان فروش و سود دهی در وضعیت خوبی قرار دارند و تقاضا برای خرید سهم آن‌ها افزایش می‌یابد. البته در شرایطی خاص مانند افزایش قیمت دلار، تورم و...، بازار بورس ایران روندی صعودی را در پیش می‌گیرد.

بازار خرسی (بیریش) چیست؟

مفهوم بازار خرسی یا بیریش (Bear market) که خلاف جهت بازار گاوی است، اشاره به روند نزولی بازار دارد و این مفهوم نشات گرفته از 2 فرضیه است. فرضیه اول زمانی است که عده‌ای از دلالان پوست خرس که به “خرسی‌ها” شهرت داشتند، با پیش بینی کاهش قیمت پوست در آینده، پوست را به قیمت روز می‌فروختند و وقتی قیمت‌ها کاهش پیدا می‌کرد، پوست را با قیمت کمتری از فروشندگان اصلی می‌خریدند. فرضیه دوم در رابطه با نحوه جنگیدن خرس است که در مقابله با دشمن، پنجه‌های خود را پایین می آورد. با تو جه به فرضیه اول، روند نزولی یک سهم در بازار بورس نیز به همین صورت است. در کل بازار نزولی به این معناست که تقاضا بسیار کم و عرضه بسیار زیاد است و به همین علت، قیمت کاهش می‌یابد.

در تصویر زیر، تعدادی از شناخته‌شده‌ترین الگوهای کندل استیک صعودی (Bullish) و نزولی (Bearish) را مشاهده می‌کنید.

ویژگی‌های بازار گاوی و خرسی

به منظور معامله به موقع در بازار بورس، آشنایی با ویژگی‌های این 2 بازار بسیار اهمیت دارد. ویژگی‌های بازار گاوی و خرسی به شرح زیر است:

عرضه و تقاضای سهم

همان طور که گفته شد در بازار گاوی تقاضا زیاد و عرضه کم است. در واقع سهامدارانی که در پرتفوی خود سهم را دارند، تمایل به فروش آن ندارند و همچنین تعداد زیادی از معامله‌گران خواستار خرید سهم هستند و این امر موجب تشکیل صف خرید می‌شود.

در مقابل در بازار خرسی، تقاضا کم و عرضه زیاد می‌شود و به علت تمایل سهامداران مبنی فروش سهم، صف فروش تشکیل می‌‌شود.

به این ترتیب تغییر در عرضه و تقاضا، موجب ایجاد یکی از بازارهای گاوی و خرسی می‌شود.

روانشناسی سرمایه‌گذاران

در بازار بورس، برداشت سرمایه‌گذاران از اوضاع و واکنش آنان به شرایط بسیار حائز اهمیت است. در واقع، جو روانی که در بین سهامداران وجود دارد، تاثیر مستقیمی بر روی بازار بورس دارد. به طور مثال زمانی که قیمت دلار افزایش می‌یابد، جوی که در میان سهامداران و معامله‌گران حاکم می‌شود، باعث افزایش تقاضا و در نتیجه افزایش قیمت سهام می‌شود. بنابراین بدون ایجاد تغییر در روند شرکت‌ها وکارخانه‌ها، اخبار بر روی بازار بورس تاثیر می‌گذارد و شرایط را برای بازار گاوی یا خرسی فراهم می‌کند. در این رابطه، آشنایی با روانشناسی بازار به شما کمک خواهد کرد. 

تغییر روند در فعالیت‌های اقتصادی

معمولا هر سهم موجود در بازار، متشکل از زیرمجموعه‌های یک مجموعه‌ اصلی و اقتصادی است، به همین علت هرگونه تغییر در روند زیرمجموعه‌ها بر مجموعه اصلی اثر می‌گذارد و به نوعی می‌توان آن را تاثیر جز بر کل دانست. به این ترتیب در بازار خرسی، به علت رکود اقتصادی، توانایی مردم برای خرید کاهش می‌یابد و به دنبال آن شرکت‌های زیرمجموعه نیز ضرر می‌کنند‌. در نتیجه به علت عدم سودآوری شرکت، ارزش سهام آن نیز کاهش می‌یابد. در مقابل در بازار گاوی، به علت بالا بودن قدرت خرید مردم، شرکت‌های زیر مجموعه نیز سود می‌برند و ارزش سهام آن نیز افزایش می‌یابد.

مدت زمان

برای تشخیص بازار گاوی یا خرسی، بازار باید در بلند مدت تحلیل شود، زیرا صعودی یا نزولی بودن بازار در کوتاه مدت، به احتمال زیاد نشان‌دهنده‌‌ اصلاح قیمت است.

روش‌های معاملاتی در هر یک از بازارها

• در بازار گاوی، باید از بالا رفتن قیمت‌ها نهایت استفاده را کرد و سهم را سریع و به موقع خرید. همچنین به منظور سودآوری بیشتر، فروش به‌جا سهم یعنی زمانی که قیمت سهم به اوج خودش رسید، نیز اهمیت دارد.
• در بازار خرسی، به منظور جلوگیری از ضرر بیشتر بهتر است سهم را هر چه سریع‌تر فروخت. علاوه بر این خرید سهم در قیمت پایین به امید اینکه افزایش قیمت داشته باشد، مناسب نیست.

نکات معاملاتی

• برای تشخیص بازار گاوی یا خرسی باید در بلند مدت بازار را مورد بررسی قراراداد.
• زمانی که نقدینگی افزایش می‌یابد، یعنی مردم سهام خود را فروخته و بازار خرسی به وجود آمده است. این ماجرا تا زمانی که اوضاع بازار رو به بهبود رود، ادامه دارد.
• از سرمایه‌گذاری در بازار خرسی دوری کنید، زیرا قیمت‌ها ارزش خود را از دست داده‌اند و رکود اقتصادی اتفاق افتاده است.

جمع‌بندی

بازار گاوی و خرسی (بولیش و بیریش)، تاثیر بسزایی در تصمیم‌گیری سهامداران و معامله‌گران به منظور خرید و فروش سهام دارند. با تشخیص صعودی یا نزولی بودن روند بازار در طولانی مدت، می‌توانید متوجه بازار گاوی یا خرسی شوید و متناسب با شرایط هر کدام از بازارها، معاملات خود را برنامه‌ریزی کنید. به این ترتیب در این مقاله به تمامی جنبه‌های این دو بازار پرداخته شده است.